Ευκαιρίες για όσους ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στο πεδίο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ανοίγονται στην αγορά. Πέραν των ευνοϊκών ρυθμίσεων και των κινήτρων, οι κοινωνικές επιχειρήσεις δύνανται επιπλέον να ενταχθούν σε επιδοτούμενα προγράμματα, όπως ο Αναπτυξιακός Νόμος 3908/2011 και προγράμματα του ΕΣΠΑ και του ΕΤΕΑΝ.

Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) είναι αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και αποτελεί σχετικά νέα για την ελληνική πραγματικότητα μορφή επιχείρησης (Νόμος 4019 «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις» που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 216 στις 30/09/2011) , ήδη γνωστή σε ευρωπαϊκές χώρες. Η νέα αυτή νομική μορφή επιδιώκει να καλύψει κενά της αγοράς στη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών, συνήθως κοινωνικού χαρακτήρα. Η παραγωγή και η διάθεση των αγαθών αυτών κρίνεται πολλές φορές ασύμφορη για την ελεύθερη αγορά, η δε παροχή τους από το κράτος είναι συχνά ανέφικτη. Οι δραστηριότητες της Κοιν.Σ.Επ. εντάσσονται στα θεματικά πεδία περιβάλλοντος, κοινωνικής πολιτικής και πολιτισμού. Η καθιέρωσή τους εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη μείωση του γεωγραφικού και κοινωνικού αποκλεισμού, στην αύξηση της απασχόλησης και στην τοπική ανάπτυξη.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Επιχείρησης

Η Κοιν.Σ.Επ. έχει ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Δίνει προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου. Κατά τη διαδικασία λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή «ένα πρόσωπο – μια ψήφος», ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει κάθε μέλος της επιχείρησης. Το κέρδος της Κοιν.Σ.Επ. προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν κυρίως το κοινωνικό συμφέρον και η διανομή του γίνεται για την εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα ή εταιρίες, οι τελευταίες μέχρι του 1/3 των μελών. Κάθε μέλος διαθέτει τουλάχιστον 1 υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα και έως 5 προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες. Μέλος μιας Κοιν.Σ.Επ. δεν μπορεί να μετέχει σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. που έχει έδρα στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα και τον ίδιο καταστατικό σκοπό. Στο συγκεκριμένο τύπο επιχείρησης δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης ούτε Ν.Π.Δ.Δ. που υπάγονται σε Ο.Τ.Α. με εξαίρεση τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης. Κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης.

Κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων

Οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνοται στις εξής κατηγορίες:

• Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης:Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες πληθυσμού:
  • άτομα με αναπηρίες
  • εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα
  • οροθετικοί
  • φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι
  • ανήλικοι παραβάτες

Σε μια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ΄ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, σε μόνιμη βάση. Για τη σύσταση απαιτούνται 7 πρόσωπα τουλάχιστον.

• Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας:Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού όπως:
  • ηλικιωμένοι
  • βρέφη
  • παιδιά
  • άτομα με αναπηρίες και
  • άτομα με χρόνιες παθήσεις

Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον.

• Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού:Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως:
  • πολιτισμός
  • περιβάλλον
  • οικολογία
  • εκπαίδευση
  • παροχές κοινής ωφέλειας
  • τοπικά προϊόντα
  • διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων

Για τη σύσταση απαιτούνται τουλάχιστον 5 πρόσωπα.

Πώς γίνεται η διανομή των κερδών

Η διανομή των κερδών γίνεται υποχρεωτικά από το νόμο ως εξής:

• αποθεματικό (5%)
• εργαζόμενοι (έως 35%)
• επανεπένδυση – δημιουργία νέων θέσεων εργασίας – δραστηριότητες επιχείρησης (τουλάχιστον 60%)

  

Πλεονεκτήματα – Κίνητρα για σύσταση

H Κοιν.Σ.Επ. δεν υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος για τα κέρδη της. Το ποσοστό των κερδών της Κοιν.Σ.Επ. που διανέμεται στους εργαζόμενους οι οποίοι ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, υπόκειται σε παρακράτηση φόρου εισοδήματος, σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα φορολογικό συντελεστή του πρώτου, μετά το αφορολόγητο ποσό κλιμακίου εισοδήματος. Η χορήγηση επιδομάτων σε Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού που εργάζονται σε Κοιν.Σ.Επ. διατηρείται.

Η νέα νομική οντότητα έχει τη δυνατότητα ένταξης σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του ΟΑΕΔ για τη στήριξη της εργασίας και σε ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να συνάπτουν Προγραμματικές Συμβάσεις με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού. Δύνανται να εντάσσονται κατά την έναρξη της λειτουργίας τους σε συγχρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα που υλοποιούνται από την Γ.Γ. Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων, τον ΟΑΕΔ και άλλους συναρμόδιους φορείς.

Οι Κοιν.Σ.Επ. δύνανται να αναπτύσσουν συνέργειες με:

• διάδοχα σχήματα του ΕΟΜΜΕΧ
• ΟΑΕΔ
• Κέντρο Ερευνών Θεμάτων Ισότητας
• Ταμείο Εγγυοδοσίας Μικρών & Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων
• Τράπεζες
• Κέντρα Επιχειρηματικής & Τεχνολογικής Ανάπτυξης
• Επιμελητήρια
• Αναπτυξιακές Εταιρίες (Αυτοδιοίκησης & Συνεταιρισμών)
• Φορείς Συνοδευτικών & Υποστηρικτικών Υπηρεσιών
• Δομές Υποστήριξης Κοινωνικής Οικονομίας Ε.Υ.Δ. – EQUAL
• Εθνικό Κέντρο Ευρωπαϊκού Προσανατολισμού (κυρίως για άτομα με αναπηρία)

Πώς γίνεται η εγγραφή στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας

Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, για τη σύσταση του οποίου έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 221/9-2-2012), θα περιλαμβάνει το Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας (όπου θα εγγράφονται οι Κοιν.Σ.Επ. και οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί [Κοι.Σ.Π.Ε.]) και το Ειδικό Μητρώο Άλλων Φορέων Κοινωνικής Οικονομίας. Για εγγραφή στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας οι επιχειρήσεις θα υποβάλλουν σχετική αίτηση (προτυποποιημένο έντυπο) που θα συνοδεύεται από τα εξής δικαιολογητικά:

• Καταστατικό σύστασης (βάσει προτύπου)
• Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 περί τήρησης του κριτηρίου απασχόλησης ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (μόνο οι Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης)
• Έγκριση εποπτεύοντα φορέα για τη συμμετοχή Ν.Π.Δ.Δ. στην Κοιν.Σ.Επ. (μόνο οι Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης)
• Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 από κάθε ιδρυτικού μέλους περί συμμετοχής του ή μη σε άλλη Κοιν.Σ.Επ.
• Αίτηση καταχώρησης πρόσθετων στοιχείων (προτυποποιημένο έντυπο)
• Βεβαίωση Έναρξης Δραστηριότητας
• Πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής

Μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών, το Μητρώο εκδίδει βεβαίωση εγγραφής για έναρξη δραστηριότητας στην εφορία. Η βεβαίωση αναρτάται στην ηλεκτρονική βάση του Μητρώου, ενώ το καταστατικό σημαίνεται και αποστέλλεται στην επιχείρηση.

Στη συνέχεια η επιχείρηση καταθέτει αίτηση καταχώρησης πρόσθετων στοιχείων (ακριβή διεύθυνση της έδρας της, τη Δ.Ο.Υ. στην οποία υπάγεται, το ΑΦΜ, τον Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ), το ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, και τη σύνθεση της Διοικούσας Επιτροπής), συνοδευόμενη από τη βεβαίωση έναρξης δραστηριότητας στη ΔΟΥ και το πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής.

Τέλος, εκδίδεται η βεβαίωση εγγραφής, η οποία ισχύει έως την υποβολή του πρώτου Ετήσιου Προγράμματος Δραστηριοτήτων και Απολογισμού, οπότε αντικαθίσταται από το Πιστοποιητικό Μέλους του Μητρώου. Η βεβαίωση εγγραφής καταχωρείται στην ηλεκτρονική βάση του Μητρώου.

Θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη σύσταση και λειτουργία Κοινωνικών Επιχειρήσεων

Νόμος 4019 «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις» που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 216 στις 30/09/2011 (Συνημμένο ΦΕΚ), όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 4052 (ΦΕΚ 41/1-3-2012), άρθρο 138, παράγραφος ΙΓ (για την τροποποίηση βλ. τις τελευταίες 2 σελίδες του ΦΕΚ).

Υ.Α. «Τήρηση και λειτουργία του Γενικού Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας του Ν. 4019/2011 (ΦΕΚ 216/Α΄) “Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις”», ΦΕΚ 221/9-2-2012

Δείτε επιπλέον: Οδηγός για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις

_{Φωτογραφία: http://flic.kr/p/8t6j1N}