Ο θεσμός των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) είναι διεθνώς επιτυχημένος, κινδυνεύει όμως στην Ελλάδα με απαξίωση, μετά την απάτη από τη ΜΚΟ, που έλαβε χρηματοδότηση 9 εκατ. ευρώ για απενεργοποίηση ναρκών.
Για τη ΜΚΟ αυτή οι έρευνες ολοκληρώθηκαν από το υπουργείο Εξωτερικών. Οπως προέκυψε από τους ελέγχους που διενήργησαν με εισαγγελική εντολή υπεύθυνοι της Οικονομικής Αστυνομίας, ο πρόεδρος της οργάνωσης, δημοσιογράφος Κώστας Τζεβελέκος, σχεδόν εξ ολοκλήρου καταχράστηκε το δημόσιο χρήμα αποκτώντας σημαντικά περιουσιακά στοιχεία που ήδη έχουν δεσμευτεί.
Ο Κ. Τζεβελέκος προφυλακίστηκε μετά την απολογία του, ενώ η ανακρίτρια που έχει αναλάβει την υπόθεση μελετά το υλικό της δικογραφίας, προκειμένου να συντάξει κατηγορητήρια για άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται. Τα πρόσωπα αυτά είχαν εγκρίνει τις χρηματοδοτήσεις της ΜΚΟ από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών.
Εκτεταμένη έρευνα σε ΜΚΟ
Χιλιάδες ΜΚΟ περιλαμβάνονται στον κατάλογο που έχει η Οικονομική Αστυνομία, η οποία ανέλαβε να κάνει τους ελέγχους προκειμένου να καταδειχθεί σε ποιες περιπτώσεις το δημόσιο χρήμα που δόθηκε για τους σκοπούς των οργανώσεων αυτών δαπανήθηκε «για άλλους σκοπούς» ή κατέληξε σε τσέπες επιτήδειων.
Οι πρώτες έρευνες αποκάλυψαν ότι πολλές από τις οργανώσεις αυτές έλαβαν χρήματα τα οποία κατέληξαν σε προσωπικούς λογαριασμούς ή στην αγορά περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών.
Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δύο ΜΚΟ που ελέγχθηκαν και βρίσκονται πλέον στην κρίση της Δικαιοσύνης. Πρόκειται για τη ΜΚΟ ο «Κύκλος της Πάτμου», για την οποία ήδη διώκονται ποινικά 15 άτομα, καθώς, από τις έρευνες που έγιναν, αποδείχθηκε ότι περί τα 9,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν για την ενίσχυση των σκοπών της, λίγα χρησιμοποιήθηκαν με νομότυπες διαδικασίες. Η συγκεκριμένη ΜΚΟ είχε ως αντικείμενο δραστηριότητας τη σύνδεση του θρησκευτικού συναισθήματος με θέματα περιβάλλοντος και είχε αναλάβει σειρά συνεδρίων και συμποσίων εν πλω στο Δούναβη και αλλού.
Οι έρευνες που συνεχίζονται, στρέφονται περισσότερο σε ΜΚΟ που χρηματοδοτήθηκαν από το υπουργείο Εξωτερικών, περί τις 176, καθώς τα ποσά ήταν σημαντικά και οι δράσεις ποικίλες. Ωστόσο υπάρχουν και πολλές ΜΚΟ που χρηματοδοτήθηκαν από άλλα υπουργεία ή δημόσιους φορείς. Σε κάθε περίπτωση οι έρευνες φαίνεται ότι θα διαρκέσουν πολύ ακόμα, καθώς οι συγκεκριμένες οργανώσεις είναι πολυάριθμες.
Ο Αλεξ Ρόντος, ο Γιώργος Παπανδρέου και οι νάρκες
Και ενώ το θέμα των ΜΚΟ έχει λάβει και πολιτικές διαστάσεις, καθώς η αναφορά στον Αλεξ Ρόντο ως εμπλεκόμενο «στην υπόθεση με τις νάρκες» προκάλεσε έντονη αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, του οποίου υπήρξε στενός συνεργάτης, στο φως της δημοσιότητας έρχεται λίστα με τις 398 ΜΚΟ, που χρηματοδοτήθηκαν από το υπουργείο Εξωτερικών και συγκεκριμένα από την Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας, τη χρονική περίοδο που ήταν επικεφαλής ο Αλεξ Ρόντος.
Το thepressproject.gr δημοσιεύει τη λίστα με τις 398 ΜΚΟ, όπου αναφέρονται τα ιδρυτικά μέλη και οι υπεύθυνοι λειτουργίας των εν λόγω οργανώσεων. Παράλληλα, αναγράφονται τα ποσά που έλαβαν ως επιχορηγήσεις.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, στη συγκεκριμένη λίστα, η οποία είναι παλιότερη, δεν αναγράφονται τα συνολικά ποσά που έχουν λάβει οι ΜΚΟ, αλλά τα ποσά που θα είχαν δοθεί έως τη συγκεκριμένη στιγμή που βγήκε αυτή η λίστα. Το άθροισμα, πάντως, των επιδοτήσεων ξεπερνάει τα 40 εκατομμύρια ευρώ.
Αλλαγές στη νομοθεσία
Ως αποτέλεσμα των πρόσφατων εξελίξεων, η κυβέρνηση μελετά το ενδεχόμενο να αλλάξει τη νομοθεσία που ισχύει για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Την πρωτοβουλία της νομοθετικής αλλαγής έλαβε ο Εθνικός Συντονιστής κατά της Διαφθοράς Ιωάννης Τέντες, επίτιμος εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ο οποίος ήδη έχει ζητήσει συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο.
Ο κ. Τέντες έχει επεξεργαστεί σχέδιο αλλαγών που θα βελτιώνουν το ισχύον πλαίσιο για τις ΜΚΟ σε μια προσπάθεια να γίνει αυστηρότερος ο έλεγχος και οι προϋποθέσεις για τη χρηματοδότησή τους, χωρίς ωστόσο να ακυρώνεται το πολύτιμο έργο τους.
Προτείνει τη σύσταση μητρώου ΜΚΟ, προκειμένου να μπορούν να ελεγχθούν οι σκοποί και η δράση τους. Η πρόταση περιλαμβάνεται στην τρισέλιδη επιστολή που απέστειλε την Τετάρτη στον Ευάγγελο Βενιζέλο.
Προτείνει ακόμη αλλαγή της νομοθεσίας προκειμένου να καθορίζονται με σαφήνεια οι προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας των ΜΚΟ.
Ο κ. Τέντες στην επιστολή του περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο των ΜΚΟ και ζητά συνάντηση, προκειμένου να γίνει ανταλλαγή απόψεων απόψεις επί του θέματος.